Asielzoekers hebben recht op opvang en onderdak in een opvanglocatie gedurende hun asielprocedure. Asielzoekers hebben (nog) geen status in Nederland. Dat betekent dat ze (in afwachting van procedure) in een vaak grootschalige opvang zitten en nog geen recht op een huis, fulltime werk en bijstand of andere regelingen in Nederland hebben. Dit is bij wet geregeld. In Nederland vangen wij asielzoekers in meerdere locaties op. Locaties waar huisregels gelden. Huisregels conform de normen en waarden in Nederland. Als je als asielzoeker hier niet aan houdt, dan ben je niet meer welkom in de desbetreffende opvang. Vaak komt dit omdat een asielzoeker in de opvang of in de betreffende stad/dorp iets heeft gedaan waardoor zijn/haar aanwezigheid niet meer houdbaar is.

In de loop van 2023 is Burgerbelangen begonnen met het bij andere partijen aandringen om een eventuele komst van een Spreidingswet met elkaar te bespreken. Uiteraard zowel met de raad als met inwoners. We weten immers dat dit een heet hangijzer is. Dit naar aanleiding van de noodopvang van asielzoekers op Marienhoeve in 2022. Na een bizar verloop van agenderingsverzoeken en beslotenheid (zonder onderbouwing) heeft er toch een soort van bespreking plaatsgevonden. Even terzijde: direct na de verkiezingen is met elkaar afgesproken dat openheid en transparantie centraal zou staan (de nieuwe bestuurscultuur), maar daar binnenkort meer over.

Op 19 maart 2024 hebben wij in een raadsvergadering met ontzettende tegenzin in een pressure cooker een aantal uitgangspunten voor een eventuele opvang van asielzoekers vastgesteld. Bij de totstandkoming heeft BurgerBelangen zich hard gemaakt voor burgerparticipatie, want voor dit onderwerp is echt draagvlak nodig. Na veel aandringen heeft het college hier last minute gehoor aan gegeven. In dezelfde week is er een enquête uitgestuurd en hebben er gesprekken met burgers plaatsgevonden. Op 26 maart gaf de wethouder een terugkoppeling. Hierin werd by far veiligheid als het belangrijkste onderwerp genoemd. Een paar quotes: “is veiligheid te waarborgen voor inwoners en asielzoekers”? “als mensen die zich misdragen direct uitgezet worden zou het anders zijn.” “dat er incidenten ontstaan (onveiligheid)”, etc..

Naast fractielid voor BurgerBelangen, ben ik als Strategisch adviseur veiligheid werkzaam in de gemeente Hilversum. Vanuit de praktijk, weet ik dat een stringent beleid omtrent overtredingen en gedragingen noodzakelijk is. Niet zozeer alleen voor omwonenden, maar op de eerste plaats voor de veiligheid (subjectief en objectief) van de bewoners in de opvang.

Vanuit Burgerbelangen wilde wij graag gehoor geven aan de aanbevelingen van onze inwoners. Wij diende daarom tijdens de raadsvergadering van 21 mei een motie in om zerotolerancebeleid omtrent veiligheid op te nemen in een mogelijk toekomstige bestuursovereenkomst* met COA. Dit betekent dat als een asielzoeker een overtreding/misdrijf begaat die strafbaar zijn conform Strafrecht, dat de desbetreffende asielzoeker niet meer welkom is in de opvang van onze gemeente. Feiten zoals: vernieling, diefstal, verkrachting, mishandeling en etc. Meerdere gemeenten hebben zo een zerotolerancebeleid al vastgelegd in een overeenkomst met COA.

De motie is met 7 stemmen voor en 11 tegen verworpen. Alleen de partijen Lokaal Liberaal en Oprecht! stemde met ons voor. D66, PCG en Samenwerkt gaven aan dat de motie in strijd met het gelijkheidsbeginsel is (art 1 Uit de grondwet). Deze luid: ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’

Vanuit de portefeuillehouder (wethouder Hans Buijtelaar, VVD) werden allerlei drogredenen geopperd zoals verschil samenleving en asielzoekers, gelijke monniken en gelijke kappen. In een model overeenkomst staan al genoeg handvatten vanuit COA. Zij zeggen immers op te treden en maatregelen te treffen in geval van strafbare feiten. Het blijkt wel dat het college niet veel kaas heeft gegeten van contracten, het aangaan van contracten en vooral het vastleggen van (juridische) verantwoordelijkheden in contracten.  Als de COA een privaat contract met een partij aangaat (eigenaar locatie) en in de bestuurlijke overeenkomst alleen hetgeen conform modelovereenkomst wordt beslechtend, dan heeft de gemeente werkelijk waar helemaal niets in de melk te brokkelen. In de modelovereenkomst staat:  handhaving van misdragingen worden onder verantwoordelijkheid van COA opgelost. Samen met de partners uit de bestuursrecht- en strafrechtketen treft het COA maatregelen tegen overlastgevers. Hier gaat het juridisch dus ontzettend fout. Het gaat over afspraken die je met elkaar maakt en waar/bij wie de verantwoordelijkheid ligt. Het kan dus zo zijn, als iemand een diefstal of mishandeling pleegt en na enige tijd weer wordt vrijgelaten, dat hij/zij gewoon nog in gemeente Wijk bij Duurstede vertoeft. Onwenselijk! Het college en de raadsleden die tegen de motie hebben gestemd zijn mijns inziens het contact met de praktijk/burger echt compleet kwijt.   

* In zo een overeenkomst kan je afspraken tussen verschillende (overheid/particulieren) partijen vastleggen, waaronder afspraken omtrent huisregels.