Flexibiliteit,
als het systeem
een draak is geworden
Beste Kim Putters,
Ik las je blog over de prachtige kant van mensen met een beperking. Je bent voorzitter van de SER en neemt je voorbeeldfunctie. Je spreekt over hun flexibiliteit en hun toegevoegde waarde aan de arbeidsmarkt. Ik voel je intentie, het is mooi gezegd. Toch ontwaakte in mij een bekend soort woede die ik de afgelopen jaren maar al te vaak heb gevoeld. Ik houd niet van boos zijn. Ik wil mijn laptop helemaal niet uit het raam flikkeren. Dus schrijf ik je maar.
10 jaar geleden kreeg ik een beperking en daarmee ook een sloot aan vrienden, kennissen, lieverds met een beperking. Ik werd bikkel bij de Bart de Graaff Foundation met mijn stichting Dutch Adaptives. Ik mag toch zeggen dat mijn netwerk in deze kant van de wereld niet gering is. We hebben de maatschappij zien kantelen in de afgelopen tien jaar in een maatschappij die steeds begripvoller wordt voor mensen met een beperking. Waar 10 jaar geleden de deur nog vaak hard dicht ging, staan de meeste deuren nu wel op een kier. Maar ik zag de afgelopen tien jaar ook intense strijd, pijn, woede om aan het werk te kunnen én te blijven.
Want wat niet verandert, bij niemand die ik spreek, is die ongekende berg papierwerk en brei aan regels voor mensen met een beperking om überhaupt aan het werk te komen. Het worden er misschien zelfs steeds wel meer.
Neem die volledig bekwame vriendin die door noodlottige pech in een rolstoel kwam en een baan had gevonden. Logisch dat ze aangenomen werd. Ze is slim, ze heeft WO niveau en is ontzettend flexibel én loyaal. Het UWV was dat echter niet. Door een rompslomp aan regels kwam ze met haar tijdelijke contract niet in aanmerking voor een eigen auto met aanpassingen om naar het werk te kunnen. Die aanpassingen zouden wel wat geld kosten. Maar het UWV zou haar maanden geen uitkering meer hoeven uit te keren. Ze kreeg een regeling met een vervoersdienst. Die vaker niet dan wel kwam opdagen. Beeld je het even in dat je als mens, ondanks alle pech in je leven, zo hard geknokt hebt om te staan waar je staat. Dat je dan je baas voor de zoveelste keer moet bellen dat je niet kan komen omdat je vervoer niet op orde is. Dat heet pure vernedering door het systeem. Je moet dan als baas wel heel loyaal zijn aan je werknemer om dat in stand te houden. Als werknemer sta je in ieder geval met 10-0 achter op de arbeidsmarkt.
Grap van dit alles? Die vervoersvoorziening kostte in een half jaar ruim 20.000 euro. Die aanpassing aan de auto, die ook nog blijvend is en haar op veel vlakken in het leven een betere positie in de maatschappij geeft, was economisch gezien verreweg de beste optie.
Of die vriend met een Wajong uitkering en een baan. Een uitkering voor jonge mensen met beperking. De ingewikkelde combinatie is voor veel ‘wajongers’ dodelijk voor hun carrière. Wanneer je wel, wat en hoe mag verdienen is vaak een compleet raadsel. Maar het gevolg? Dat je zonder dat je ooit zelf goed zicht krijgt op hoe het systeem werkt voor jou, wel of niet duizenden euro’s moet terugbetalen. Soms gaat dat om een euro te veel verdiend in een bepaalde periode. De verhalen zijn écht meer dan schrijnend. Je moet het risico maar durven nemen te gaan werken, laat staan een eigen bedrijf te beginnen. Dan begin ik voor het gemak nog niet over wat er gebeurt als je je baan kwijtraakt, maar wel een nieuwe baan in het vooruitzicht hebt. Of als je gaat solliciteren.
Of het feit dat mensen met een beperking door allerhande regels gewoon stelselmatig onder minimumloon verdienen terwijl ze full time werken.
En dan heb je mijn verhaal. Een 100% afgekeurde ambitieuze vrouw. Ik kreeg 4 jaar geleden van mijn werkcoach van het UWV de tip, jawel, om niet te ambitieus te worden. Voor ik het wist zou ik verdwaald zijn in de regels. Hij gaf me een korte cursus hoe ik de regels, legaal, kon omzeilen. Ik snapte zijn hints. Maar je kan me niet bozer krijgen. Ik wilde hoewel ik volledig afgekeurd was gewoon werken, maar wel binnen mijn kunnen en met mijn risico’s afgedekt. Je zal de ambitie maar hebben. Ik heb de beste man de deur gewezen, het traject met hem afgekapt en het UWV gebeld. Ik weigerde te geloven dat het systeem zo een draak was.
Maar eerlijk? Heel eerlijk? De beste man had gewoon gelijk. Het systeem kan ambitieuze mensen met een beperking niet aan. Het is vier jaar later, ik ben verstrikt in een web van regels, maar weiger te stoppen. En die karaktereigenschap, die flexibiliteit waar jij het over hebt, die betaal ik uit eigen zak. Waarom deze blog uit functie van voorzitter van die SER raakt? Omdat jij, Kim Putters, bij uitstek een positie bekleedt deze problemen waarvan de kern bij de overheid ligt, te adresseren. Jij kan écht een verschil maken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Jij bent onze man.
Wij zijn flexibel, zeker weten. De werkgevers worden het vanzelf. Help jij ons met een flexibel systeem?
Nynke Plaatsman-Visser
Fractievoorzitter BurgerBelangen